Osuwiska
- Szczegóły
- Odsłony: 3975
Osuwisko - nagłe przemieszczenie się mas ziemnych, powierzchniowej zwietrzeliny i mas skalnych podłoża spowodowane siłami przyrody lub działalnością człowieka (podkopanie stoku lub jego znaczne obciążenie). Jest to rodzaj ruchów masowych, polegający na przesuwaniu się materiału skalnego lub zwietrzelinowego wzdłuż powierzchni poślizgu (na której nastąpiło ścięcie), połączone z obrotem. Ruch taki zachodzi pod wpływem siły ciężkości. Osuwiska są szczególnie częste w obszarach o sprzyjającej im budowie geologicznej, gdzie warstwy skał przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych występują naprzemiennie. Miejsca występowania osuwisk to naturalne stoki i zbocza dolin i zbiorników wodnych, obszary źródłowe rzek (gdzie erozja wsteczna zwiększa spadek terenu), skarpy wykopów i nasypów oraz wyrobisk.
Powstanie osuwisk należy do zjawisk coraz częstszych. Przyczyniają się do tego czynniki takie jak: wzrost wilgotności gruntu spowodowany długotrwałymi opadami, intensywnym topnieniem śniegu, podniesieniem poziomu wód gruntowych, wibracjami będącymi konsekwencją np. nadmiernego ruchu samochodowego, wykonywaniem wzmożonych robót ziemnych oraz poddaniem gruntu erozji wskutek działalności wezbranych rzek. W obliczu postępującej dynamicznie urbanizacji czynniki te występują często w rejonach nadmiernego obciążenia gruntu przez intensywną zabudowę, która podlega w wielu przypadkach całkowitemu zniszczeniu w przypadku gwałtownego osunięcia mas ziemnych.
Pojęcie „osuwiska” pojawiło się w polskim prawie dopiero w 2001r. Wcześniej przepisów nie było, a do sprawy podchodzono bardzo liberalnie. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym gmin, czy prawo budowlane przez lata nie wspominały nic o problemie. Obecnie Urzędy Miejskie, tworząc plany przestrzennego zagospodarowania, mają obowiązek ich uwzględnienia. W prawie budowlanym nie ma jednak zakazu budowy na terenie osuwiskowym, co sprzyja powstaniu zagrożeń.
Teren miasta Cieszyna jest silnie narażony na powstanie osuwisk ze względu na budowę geologiczną regionu, czyli układ piaskowców i łupków, które pod wpływem wody zaczynają się ślizgać, w konsekwencji prowadząc do osunięć ziemi.
Główne elementy osuwiska:
- nisza osuwiskowa - półkoliste, nieckowate zagłębienie w miejscu, w którym osunęła się ziemia,
- skarpa osuwiska - skarpa główna, oddzielająca osuwisko od niezaburzonego stoku powyżej,
- skarpy wtórne - strome powierzchnie w obrębie osuwiska (koluwium),
- koluwium - przemieszczone masy,
- jęzor osuwiskowy - przemieszczona dolna część materiału,
- powierzchnia poślizgu - powierzchnia, po której przemieszcza się koluwium,
- taras osuwiskowy - pozioma (lub zbliżona do poziomu) powierzchnia powstała przez przemieszczenie się materiału,
- szczelina osuwiskowa - nieciągłość w materiale zbocza,
- czoło osuwiska - zewnętrzny kraniec jęzora osuwiskowego.
PROJEKT SYSTEMU OCHRONY PRZECIWOSUWISKOWEJ
System Osłony Przeciwosuwiskowej jest Projektem o znaczeniu ogólnopaństwowym, który będzie realizowany w trzech etapach. Jego podstawowym celem jest rozpoznanie, udokumentowanie i zaznaczenie na mapie w skali 1:10000 wszystkich osuwisk oraz terenów potencjalnie zagrożonych ruchami masowymi w Polsce oraz założenie systemu monitoringu wgłębnego i powierzchniowego na 100 wybranych osuwiskach. Cały Projekt ma za zadanie wspomaganie władz lokalnych w wypełnianiu obowiązków dotyczących problematyki ruchów masowych wynikających z odpowiednich ustaw i rozporządzeń. Wyniki Projektu mają pomóc w zarządzaniu ryzykiem osuwiskowym, czyli w ograniczeniu w znacznym stopniu szkód i zniszczeń wywołanych rozwojem osuwisk poprzez zaniechanie budownictwa drogowego i mieszkaniowego w obrębie aktywnych i okresowo aktywnych osuwisk. Jest to obecnie jeden z najważniejszych projektów geologicznych realizowanych w Ministerstwie Środowiska, którego wyniki będą miały duży wpływ na gospodarkę i finanse państwa polskiego z jednej strony, a z drugiej - na aspekty społeczno - ekonomiczne. Więcej informacji znajduje się na stronie Ministerstwa Środowiska.
Informujemy, że mapy zagrożenia osuwiskami na terenie powiatu cieszyńskiego dostępne są na stronach internetowych:
www.pgi.gov.pl
www.osuwiska.pl
Zalecenia dla ludności zamieszkałej na terenach osuwiskowych lub zagrożonych ruchami masowymi znajdują się w załączniku.
 Osuwiska.pdf | [ ] | 97 Kb |