VIA NATURA uroki cieszyńskiej przyrody

Miasta – a zwłaszcza ich centra lub śródmieścia – są w powszechnym odczuciu uważane za ekologiczne pustynie, obszary pozbawionewiększych walorów przyrodniczych, na których przyrodnicy lub osoby tylko przyrodniczymi ciekawostkami zainteresowane nie mają „czego szukać”. O tym, że w istocie taka opinia nie jest do końca prawdziwa i że nawet w środku miasta, pośród zabudowy mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej, czasem spotyka się prawdziwe przyrodnicze rarytasy, może przekonać spacer po Via Natura, czyli trasą prowadzącą po mniej lub bardziej znanych zakątkach Cieszyna. Wiele tak zwanych dzikich gatunków roślin i zwierząt żyje w miastach w swoistych „oazach” lub „wyspach”. Takimi przyrodniczymi enklawami na obszarach zurbanizowanych są na przykład parki i ogrody, a przede wszystkim tereny leśne i zadrzewienia oraz zachowane i z różnych powodów niezagospodarowane tak zwane nieużytki, nawet jeśli są to obszary powierzchniowo niewielkie. Miejskie parki, skwery i ogrody, a nawet mury przeróżnych budowli to miejsca, w których możemy spotkać wiele ciekawych i rzadkich, często nierodzimych gatunków roślin. Miejskie budynki, ich piwnice, strychy czy poddasza to miejsca zamieszkałe przez coraz liczniejsze gatunki zwierząt, których naturalnymi siedliskami są na przykład dziuplaste drzewa czy zagłębienia i załomy skał. Wiele z tych roślin i zwierząt można spotkać również podczas spaceru po Cieszynie, jednak chyba największą atrakcją spaceru cieszyńską Via Natura jest możliwość zwiedzenia rezerwatów przyrody, w tym dwóch położonych prawie w centrum miasta, o przysłowiowy „rzut beretem” od Rynku!

Zaproponowany i przedstawiony poniżej przebieg Via Natura ma na celu pokazanie miejsc, w których można spotkać i podziwiać rośliny i zwierzęta naturalnie występujące na obszarze Pogórza Śląskiego, rośliny i zwierzęta, które zostały przez człowieka nieświadomie na ten teren zawleczone i tutaj już na trwałe zadomowiły się, jak i rośliny – głównie drzewa i krzewy – przez człowieka posadzone w parkach, ogrodach i na miejskich skwerach, i będące trwałym, charakterystycznym elementem krajobrazu wielu miejskich zakątków. Via Natura składa się z trasy podstawowej, którą bez większych problemów i bez specjalnego przygotowania może przejść każdy, kto po prostu lubi spacerować po chodnikach i drogach, po leśnych ścieżkach lub parkowych alejkach. Trasę podstawową uzupełniają dwie kolejne, krótsze, ale poprowadzone nieco bardziej „dzikimi” szlakami i bezdrożami, do których przejścia warto się zaopatrzyć chociażby w wygodne i solidne obuwie terenowe. W opisach skupiono się przede wszystkim na przedstawieniu roślin, które najłatwiej i praktycznie przez cały rok – ta uwaga dotyczy oczywiście tylko drzew i krzewów – można spotkać podczas wędrówki Via Natura. Spośród zwierząt wymieniono jedynie kilka gatunków, pomijając w zasadzie te występujące najpowszechniej.

 

---

Tekst: Aleksander Dorda
Redakcja i dobór ilustracji: Renata Karpińska, Aleksander Dorda
Fotgrafie: Aleksander Dorda, Jakub Dorda, Stanisław Kawecki, Renata Karpińska, Magda Jańczuk
W tekście wykorzystano fragmenty następujących wydawnictw:

• A. Dorda, S. Kawecki, K. Szczudło-Suchy „Parki i drzewa Cieszyna” Cieszyn, 2002
• A. Dorda, A. Kuśka „Ścieżka przyrodnicza na Kopcach w Cieszynie”, Cieszyn 1997
• A. Dorda, A. Kuśka „Ścieżka przyrodnicza w Laskach Miejskich w Cieszynie”, Cieszyn 1998
• H. Wawreczka, J. Spyra, M. Makowski „ Cieszyn, Czeski Cieszyn na starych widokówkach i fotografiach”, WART, Nebory 1999