Pałac Myśliwski, ul. Zamkowa 1

Zwiedzanie obiektów i zabytków związanych z historią rządów książąt cieszyńskich z dynastii Habsburgów w Cieszynie rozpoczynamy od ich rezydencji, którą był znajdujący się u stóp Góry Zamkowej Pałac Myśliwski

Po śmierci ostatniej Piastówny, księżny Elżbiety Lukrecji, nowi książęta cieszyńscy z dynastii habsburskiej w Cieszynie przebywali bardzo rzadko. Dopiero książę Albert Sasko – Cieszyński planował w drugiej połowie XVIII wieku odbudowę zamku i umieszczenie w nim swej imponującej kolekcji rysunku i grafiki, która potem legła u podstaw wspaniałych zbiorów „Albertiny” w Wiedniu. Projekty te przekreśliła śmierci jego ukochanej żony Marii Krystyny w 1798 roku. Do uporządkowania Góry Zamkowej przystąpił jego następca, arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg. W roku 1838 sprowadził do Cieszyna Józefa Kornhäusla, wybitnego przedstawiciela wiedeńskiego klasycyzmu.

Kornhäusel, urodzony w 1782 roku w Wiedniu jako syn murarza, studiował tam architekturę u znanych przedstawicieli wiedeńskiego klasycyzmu J. F. Hohenberga i Petera von Nobile. W 1808 roku został członkiem Wiedeńskiej Akademii. Zmarł w Wiedniu w 1860 roku. Charakterystyczną cechą jego budowli było stosowanie szerokich płaszczyzn murów, skromnej dekoracji architektonicznej ograniczonej do pilastrów, lizen i łuków, umieszczanie okien w półkolistych, płaskich niszach oraz stosowanie wysokich attyk. Jego architektura oznacza się delikatnością i oszczędnością w artykulacji oraz dobrym smakiem w zestawieniu brył w jedną organiczną całość. Był on przedstawicielem schyłkowej, biedermeierowskiej fazy klasycyzmu wiedeńskiego, który wycisnął swe piętno szczególnie na austriackiej architekturze. W latach 1812–18 jako dyrektor budowlany książąt Liechtensteinów czynny był przede wszystkim w Baden pod Wiedniem, gdzie wystawił m. in. miejski teatr, ratusz, pałace książąt Liechtensteinów i hrabiów Esterhazych oraz szereg czynszowych kamienic. W późniejszym okresie związał się z dworem arcyksięcia Karola Ludwika Habsburga, któremu pod Baden wystawił imponujący zamek Weilburg, zaś w Wiedniu miejski pałac. W następnych latach właśnie Wiedeń stał się terenem jego aktywności, o czym, oprócz wielu kamienic mieszczańskich, świadczą takie realizacje jak fasada Klasztoru Szkockiego, bóżnica, cyrk na Praterze, teatry w Josefstadt, Hietzing i Heiligenstadt oraz przebudowa klasztoru w podwiedeńskim Klosterneuburg. Był także twórcą wielu założeń pałacowych na Morawach i Śląsku Cieszyńskim. Arcyksiążę Karol Ludwik zlecił Kornhäuslowi przebudowę swej rezydencji na Górze Zamkowej. Polecił rozebrać ruiny w górnej części zamku, oprócz romańskiej rotundy i Wieży Piastowskiej i założyć tam romantyczny park. Pozostałości zamku dolnego wykorzystano do budowy tzw. Pałacu Myśliwskiego i przyległej doń oranżerii, które ukończono w 1840 roku. Sam Pałac Myśliwski o niezwykle prostej i oszczędnej w środkach klasycystycznej architekturze swą fasadą zwrócony jest w stronę miasta. Dwupiętrowa część środkowa pałacu, z typową dla Kornhäusla palladiańską kompozycją serliany (łuk flankowany po bokach płaskimi gzymsami) i trójkątnym przyczółkiem, ujęta została po bokach przez dwa piętrowe skrzydła z symetrycznie rozmieszczonymi sieniami.

W południowo – zachodnim narożniku Pałacu, na średniowiecznym bastionie, architekt zaprojektował klasyczną świątynię belweder, w formie doryckiego portyku, z którego rozlegał się panoramiczny widok na rozchodzące się promieniście aleje nowej dzielnicy Cieszyna – Saskiej Kępy. Przy Pałacu Kornhäusel wystawił parterową klasycystyczną oranżerię z filarowym portykiem podtrzymującym łuk serliany, którą rozebrano w 1966 roku. Także romańskiej kaplicy zamkowej nadał charakter klasycystycznego pawilonu – kaplicy o dużych półkoliście sklepionych oknach ujętych parami pilastrów. Zniwelowano teren całej Góry Zamkowej i założono angielski, krajobrazowy park z rzadkim drzewostanem. Tym samym cieszyński Zamek stał się typowym klasycystyczno romantycznym założeniem o prostej architekturze, umiejętnie wkomponowanej w parkowy pejzaż. Sentymentalny charakter parku został podkreślony przez ostatnie budowlane przedsięwzięcie w roku 1914, jakim było wystawienie przez arcyksięcia Fryderyka Habsburga tzw. sztucznych ruin, pod którymi ostatnio odkryto średniowieczną basztę obronną. Od swych początków Pałac Myśliwski stał się przede wszystkim siedzibą dyrekcji Komory Cieszyńskiej, książęta zamieszkiwali w nim sporadycznie, bowiem na stałe przebywali we Wiedniu. Jednakże spełniał Pałac nie tylko funkcję centralnej administracji wielkiego latyfundium Habsburgów, w jego salonach koncentrowało się życie towarzyskie i artystyczne. Szerokim echem odbiły się koncerty jakie w oranżerii dał Franciszek Liszt w czerwcu 1846 roku na zaproszenie ówczesnego dyrektora dóbr kameralnych Józefa von Kalchberga i spektakle wagnerowskie artystów opery wiedeńskiej, organizowane przez arcyksięcia Eugeniusza w końcu lat 80. XIX wieku. Nie mniejszym wydarzeniem były wizyty cesarza Franciszka Józefa I w 1880, 1890 i 1906 roku, który każdorazowo zatrzymywał się w Pałacu Myśliwskim. Na pierwszym piętrze przygotowywano dla niego specjalny apartament, złożony z gabinetu, salonu, pokoju przyjęć, pokoju toaletowego i bardzo skromnej sypialni. Za Pałacem rozkładano wielki tzw. „Namiot spod Custozzy” (Custozzazelt), prezent arcyksięcia Albrechta dla cesarza, w którym monarcha podejmował posiłkami swych licznych gości. Za przyczyną arcyksięcia Fryderyka, który był naczelnym dowódcą austriackiej armii, Cieszyn stał się w wojennych latach 1914 – 1916 drugą niemal stolicą monarchii, jako siedziba Głównego Sztabu Armii (AOK – Armeeoberkomando). Arcyksiążę gościł w Pałacu głównych sojuszników Państw Centralnych, m. in. cesarza Wilhelma II, króla bułgarskiego Ferdynanda, marszałka Hindenburga oraz liczną generalicję. Główny Sztab został przez cesarza Karola I przeniesiony do Baden koło Wiednia. W tym celu, 3 grudnia 1916 roku, trzy dni po pogrzebie Franciszka Józefa I, młody monarcha przyjechał do Cieszyna. Była to ostatnia cesarska wizyta w Cieszynie. W 1918 roku Pałac Myśliwski został siedzibą Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, pierwszej polskiej władzy na Śląsku Cieszyńskim po ponad 600 latach obcego panowania. Ostatnim rozdziałem w historii cieszyńskiego Zamku były badania wykopaliskowe przeprowadzone w latach 1941 42 i 1947 55. Odkryto wtedy dotychczas zasypaną dolną część rotundy romańskiej, którą w 1955 roku przywrócono do stanu pierwotnego. W 1988 roku ukończono kilkuletnie prace remontowo konserwatorskie Wieży Piastowskiej, natomiast w latach 1993 – 2004 przeprowadzono badania archeologiczne, w wyniku których częściowo odtworzono wieżę przybramną oraz cylindryczną basztę z XIII wieku wraz z dawnymi kuchniami zamkowymi pochodzącymi z wieku XVI. Obecnie w części Pałacu Myśliwskiego mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna, zaś w pozostałej po przeprowadzeniu remontu i wybudowaniu w miejscu rozebranej oranżerii nowoczesnego pawilonu tzw. nowej oranżerii, znajduje się „Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości”.