Synagoga główna (ul. Bóżnicza 6)

Pierwszą w Cieszynie synagogę, czyli osobny budynek wzniesiony wyłącznie dla celów kultowych, oddano do użytku w 1838 r. Proces jej powstawania był bardzo skomplikowany, bowiem obowiązujący Patent Józefa II z 1781 r. zakazywał Żydom posiadania synagog i rabinów. Dopiero w 1832 r. cesarz Franciszek I osobiście zezwolił na budowę bożnicy w Cieszynie, ale nie mogła posiadać wieży, a wejście nie mogło być usytuowane od głównej ulicy. Wysoki koszt budowy, szacowany na ok. 4.000 austriackich złotych oraz dalsze utrudnienia formalne (część mieszczan nie chciała się zgodzić na budowę w centrum miasta) odwlekły o parę lat realizację budowy. Dopiero w 1837 r. udało się kupić Żydom ogród Jana Zbitka, położony poza dawnymi murami miejskimi. Pierwotne plany budowlane synagogi, autorstwa cieszyńskiego architekta i budowniczego Karola Jilga przewidywały wystawienie budynku w kształcie litery T. Ostatecznie wybudowano tylko korpus główny i lewe skrzydło, a budową synagogi kierował autor jej planów Karol Jilg. Budowę ukończono w pierwszym półroczu 1838 r., uroczystego poświęcenia dokonał we wrześniu 1838 r. rabin z Raciborza. Pierwsza cieszyńska synagoga z 1838 r. była budynkiem o surowej i oszczędnej architekturze, w duchu panującego w tym czasie w Cieszynie urzędowego klasycyzmu. Główna fasada od strony zachodniej otrzymała dekorację w stylu klasycystycznym, także wnętrze utrzymano w surowym, antykizującym wystroju. Głównym jego elementem były dwa rzędy złożone z sześciu doryckich kolumn stojących pod dłuższymi ścianami, podtrzymujące balkon przeznaczony dla kobiet. Na ścianie wschodniej umieszczono Aron Hakodesz - szafę na przechowywanie rodałów. Lewe skrzydło stanowił piętrowy budynek z mieszkaniem dla sługi świątynnego, piętro przeznaczono na pomieszczenia gminy wyznaniowej. 
      W oddziale męskim cieszyńskiej synagogi znajdowało się 168 miejsc, co szybko przestało wystarczać. W 1878 r., pod kierownictwem ówczesnego prezesa gminy żydowskiej w Cieszynie Bernarda Glesingera synagoga została znacznie rozbudowana, osiągając wymiary 31 na 20 metrów. Utrzymano dotychczasowy układ ze ścianą Tory skierowaną w kierunku Jerozolimy i główną fasadą zachodnią przyległą do wąskiej ul. Bóżniczej. Wyeksponowano jednak poprzez bogatą dekorację architektoniczną fasadę południową otwartą na nieco większą przestrzeń z tej strony, przez co stała się ona dominującą w nowym wyglądzie synagogi. Pokreśliły to jeszcze urządzone od tej strony schody oraz dwie kuliste kopuły ozdobione geometrycznym ornamentem. Kopuły nawiązywały do znanych z Biblii kolumn Boas i Jachin jakie stały w przedsionku jerozolimskiej świątyni Salomona. Cała budowla otrzymała orientalny - mauretański charakter, natomiast we wnętrzu utrzymano trójdzielny schemat podziału na westybul, nawę główną i miejsca najświętszego z Aron Hakodeszem. Wykonał go według projektu Antoniego Jonkischa, który kierował rozbudową, stolarz Karol Lang z Frydku. Wnętrze obiegały rzędy żeliwnych kolumn, o kostkowych, neoromańskich kapitelach, odlane w trzynieckiej hucie. Wspierały one emporę z galerią dla kobiet, oraz chór muzyczny z zainstalowanymi w 1879 r. organami po zachodniej stronie. Latem 1880 r. wnętrze zostało ozdobione malowidłami w stylu mauretańskim. 
      Przez następne lata synagoga gminna służyła wyznawcom judaizmu z Cieszyna i okolicy, głównie przeważającym w gminie zwolennikom umiarkowanie zmodernizowanego judaizmu. W 1880 i 1906 r. w czasie swych wizyt w Cieszynie odwiedził ją cesarz Franciszek Józef I. Po 60 latach istnienia, 13 września 1939 r., synagoga gminna została spalona przez hitlerowców. 
      W 1913 r. gmina żydowska kupiła też budynek położony naprzeciwko synagogi (ul. Bóżnicza 7), w którym urządzono dom gminny, m.in. kancelarię. Na jego ścianie w 1998 r. umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą pamięci społeczności żydowskiej Cieszyna i okolic.

      Ul. Bóżniczą schodzimy w dół do ul. J. Michejdy), którą skręcamy w lewo kierując się w stronę cieszyńskiego zamku i Frysztackiego Przedmieścia. Pierwsza uliczka w prawo to ul. Benedyktyńska, a puste miejsce przy istniejącej narożnej kamienicy przypomina miejsce, gdzie kiedyś stała.