Historia i tradycja » Dzieje miasta » Poczet Piastów i Piastówien »
1. Mieszko I * 1252/1256 + przed 27 VIII 1315
Pomnik Mieszka I Jan Raszka, fot. z archiwum UM
Był pierwszym księciem cieszyńskim, założycielem jednej z dwóch najstarszych linii piastowskich na Śląsku, najstarszym synem księcia opolskiego Władysława i jego żony, Eufemii, córki Władysława Odonica. Imienia jego żony nie znamy: z tego małżeństwa urodziła się trójka dzieci: synowie Władysław i Kazimierz oraz córka, Wiola Elżbieta.
Jako iż ojciec, Władysław, posiadał oprócz Mieszka jeszcze trzech synów (Bolka, Kazimierza i Przemka) otrzymał po jego śmierci (ok. 1281r.) jedną z czterech dzielnic byłego, jednolitego księstwa opolskiego. Pierwotnie był prawdopodobnie przeznaczony do zasiadania na stolcu książęcym w Raciborzu, jednak ostatecznie został księciem cieszyńskim, zaś na tronie w Raciborzu zasiadł najmłodszy z braci, Przemko.
W odwecie za odesłanie do domu przez Henryka IV Probusa (jednego z kandydatów do tronu krakowskiego i godności króla polskiego) swojej żony, a zarazem siostry Mieszka i jego braci, a poniekąd także w obawie przed jego polityką centralizacyjną, Mieszko poparł biskupa wrocławskiego Tomasza II, udzielając mu schronienia w Raciborzu. Z podobnych obaw przed centralizacją nie udzielił poparcia również innym Piastom, pretendentom do korony: księciu wielkopolskiemu Przemysławowi II i księciu gniewkowskiemu, późniejszemu królowi, Władysławowi Łokietkowi. Był w tym zachowaniu podobny do pozostałych Piastów polskich: najpewniej u źródeł ich zachowania leżał brak wykształcenia się w ówczesnej Polsce dzielnicowej klasycznych stosunków lennych. Rodziło to wśród książąt dzielnicowych obawę utraty księstwa. Gwarancję jego zachowania dawał mu sojusz z innym z pretendentów do korony polskiej, królem Czech, Wacławem II. 17 Stycznia 1291r. Mieszko I wszedł z Wacławem II w sojusz skierowany faktycznie przeciw Łokietkowi: zapewnił królowi czeskiemu dostęp do grodów książęcych, zagwarantował swobodny przemarsz jego wojskom, w zamian za co król Wacław gwarantował mu wykup z ewentualnej niewoli i wsparcie w sporach z innymi książętami.
Po zrzeczeniu się Krakowa i godności księcia krakowskiego przez innego z pretendentów do korony polskiej, Przemysława Wielkopolskiego, 10 kwietnia 1291r. i 11 sierpnia 1292r. książę Mieszko złożył Wacławowi II hołd lenny. Wspierał następnie Wacława w jego walkach o koronę polską. Brał między innymi udział w kampanii Wacława przeciw Łokietkowi w 1292 r. W jej trakcie uczestniczył w wyprawie na Kraków i w bitwie pod Siewierzem. Brał również udział w koronacji Wacława II na króla Polski w Gnieźnie w 1300 r. W zamian za to poparcie syn króla Wacława II, Wacław III, poślubił córkę Mieszka, Wiolę, która po wyjściu za mąż przyjęła imię Elżbieta.
Politykę współpracy z władcami czeskimi kontynuował również po śmierci Wacława II w roku 1305, wspierając syna zmarłego króla, nowego władcy Czech i Polski, Wacława III.
W polityce wewnętrznej okazał się bardzo gospodarnym władcą. Prowadził intensywną działalność kolonizacyjną, potrajając liczbę osad w kasztelanii cieszyńskiej. Sprzyjał rozwojowi miast, nadając różnego stopnia prawa miejskie Cieszynowi, Oświęcimiowi, Zatorowi, Bielsku, Skoczowowi i Frysztatowi.
Przed śmiercią podzielił księstwo na dwie dzielnice: cieszyńską, którą otrzymał Kazimierz oraz oświęcimską, która znalazła się w rękach Władysława.
/K. Jasiński: Rodowód, s. 33-35, I. Panic: Księstwo, s. 39-41/.